مرکز بهداشت شرق تهران

 

 

معتاد متجاهر کیست و چگونه به کمپ برده می شود؟

تا اطلاق عنوان متجاهر بر یک معتاد و ارجاع آن به مراکز اجباری موضوع ماده 16 مراحل متعددی باید طی شود. به عبارتی درصورتی‌که فرد معتاد با وجود بستر مناسب برای درمان و وجود همه امکانات حاضر نشد برای ترک اقدام کند، متجاهر شناخته شده و در چنین شرایطی ناگزیر باید او را به مراکز درمان اجباری ارجاع داد.

 

مژگان مشهدی جعفری کارشناس مسئول سلامت روان و پیشگیری از اعتیاد مرکز بهداشت شرق تهران در این باره گفت: قرار است مسئولیت اجرای ماده 16 قانون مبارزه با مواد مخدر یعنی درمان اجباری معتادان متجاهر به سازمان بهزیستی واگذار شود. چگونگی اجرای این ماده قانونی همیشه مورد انتقاد کارشناسان حوزه اعتیاد بوده حتی آنهایی هم که معتقدند درمان اجباری لازم است و نباید آن را تعطیل کرد؛ چون آنچه اجرا می‌شود، با روح قانون هماهنگ نیست و فقط بخشی از آن اجرا می‌شود. ظاهراً حالا قرار است سازمان بهزیستی به میدان بیاید و آنچه در توان دارد به نمایش بگذارد؛ اما آیا سازمان بهزیستی برنامه‌ای برای اجرای ماده 16 دارد؟ آیا قرار است تغییرات بنیادینی در اجرای این ماده قانونی ایجاد شود یا فقط مسئولیتی بین دستگاه‌های دولتی دست‌به‌دست شود.

 

 وی افزود: بعد از ابلاغ اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر در سال 1389، در حوزه درمان و کاهش آسیب اعتیاد شاهد اتفاقاتی بودیم که با توجه به اسناد بالادستی کشور، از سیاست‌های کلی نظام، ابلاغی مقام معظم رهبری گرفته تا قوانین موجود و سند جامع حمایت‌های اجتماعی و درمان اعتیاد [این سند توسط محسن روشن پژوه در سال 1392 تهیه و تدوین و پس از تصویب در 128 امین جلسه ستاد مبارزه با مواد مخدر توسط رئیس‌جمهور ابلاغ شده است.]، می‌توانست به‌گونه‌ای دیگر و با توالی بهتری پیش رود. برای درک بهتر این موضوع باید کمی به عقب برگردیم و مروری داشته باشیم بر اسناد بالادستی و قوانین و روح حاکم بر آن

 جعفری در ادامه صحبت ها گفت: در سیاست‌های کلی نظام، به‌جز بخش‌هایی که به مقابله با مواد مخدر می‌پردازد، در چند بند به‌طور مستقیم به توسعه اقدامات پیشگیرانه، برنامه‌های علمی درمان و کاهش آسیب، حمایت‌های اجتماعی و مشارکت مردم و نهادهای مدنی اشاره شده است، همچنین در سند جامع حمایت‌های اجتماعی و درمان اعتیاد کشور نیز رویکرد کاهش آسیب، درمان و توسعه حمایت‌های اجتماعی در اولویت است و نیز در سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه به درمان و کاهش آسیب تأکید شده است. به عبارتی در تمامی اسناد الزام‌آور مرتبط به‌طور واضح بر توسعه رویکردهای حمایتی و داوطلبانه درمان و کاهش آسیب تأکید شده است.

ایشان بیان نمود: این موضوع در اصلاحیه قانون و در بندهای 15 و 16 قانون مبارزه با مواد مخدر هم دیده می‌شود. در ماده 15 معتادان مکلف شده‌اند برای ترک به مراكز مجاز دولتی یا غیردولتی یا خصوصی و یا سازمان‌های مردم‌نهاد درمان و كاهش آسیب که توسط مراجع رسمی و متولی درمان کشور تعیین می‌شوند، مراجعه کنند و معتادانی که داوطلبانه برای درمان مراجعه نکنند، مجرم شناخته می‌شوند. برای اینکه معتادان به سهولت بتوانند از خدمات درمان مجاز و داوطلبانه بهره‌مند شوند، در تبصره دو این ماده وزارت رفاه و تأمین اجتماعی موظف شده است تا ضمن تأمین هزینه درمان و كاهش آسیب معتادان بی‌بضاعت، تمام هزینه‌های ترك اعتیاد را مشمول بیمه‌های پایه و بستری کند. این قوانین و اسناد حکایت از آن دارند که برای مراجعه داوطلبانه معتادان به مراکز ماده 15، ابتدا باید این مراکز به تعداد کافی توسعه پیدا کرده باشند، در دسترس باشند، ارزان باشند و با ملاحظات فرهنگی و اجتماعی کشور منطبق شده باشند تا افراد در جنسیت‌ها و سنین مختلف به‌راحتی بتوانند از آنها استفاده کنند، به عبارتی داوطلب درمان شوند و بالطبع ایجاد چنین بستری وظیفه دولت و ارگان‌های مرتبط است و چنانچه بعد از فراهم شدن چنین امکاناتی گسترده، مناسب و ارزان، باز هم باشند افرادی که برای درمان داوطلب نمی‌شوند، در آن صورت مشمول ماده 16 قانون می‌گردند، اما حتی در این صورت نیز قانون‌گذار پیش‌بینی کرده است تا با استفاده از فشار قانون این افراد را نیز با اخذ قرار مناسب به الگوهای درمان اختیاری یعنی همان مراکز ماده 15 سوق داد (تبصره 2 ماده 16)؛ یعنی قاضی او را ملزم کند که برای درمان خود اقدام کند و اینجاست که تنها پس از این مراحل اگر بازهم فرد معتاد حاضر نشد برای درمان خود اقدام کند و متجاهر شناخته شد وی را به مراکز ماده 16 یا درمان اجباری ارجاع داد. در آئین‌نامه‌های مصوب موجود نیز مفهوم تجاهر تعریف شده است و تشخیص مصادیق تجاهر باید از طریق اظهار نظر دو مرجع یعنی مقام قضایی و تیم پزشکی صورت گیرد.

بنابراین ملاحظه می‌کنید تا اطلاق عنوان متجاهر بر یک معتاد و ارجاع آن به مراکز اجباری موضوع ماده 16 مراحل متعددی باید طی شود. به عبارتی درصورتی‌که فرد معتاد با وجود بستر مناسب برای درمان و وجود همه امکانات حاضر نشد برای ترک اقدام کند، متجاهر شناخته شده و در چنین شرایطی ناگزیر باید او را به مراکز درمان اجباری ارجاع داد.

 کارشناس مسئول سلامت روان و پیشگیری از اعتیاد مرکز بهداشت شرق تهران  توضیح داد:             بنابر این نیاز و تا تعیین برنامه های کاری بهزیستی فعلا تمامی دستگاه هایی که  به نوعی فعالیت کاری آنها با  با این برنامه هم راستا می باشد . باید برای رسیدن به هدف یعنی درمان معتادان دست به دست هم دهند . لذا در همین راستا شنبه 28 دی ماه 98 یک تیم پزشکی و پیراپزشکی از مرکز بهداشت شرق تهران شامل پزشک عمومی و مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای واگیر –روانشناس و مدیر گروه سلامت روان و پیشگیری از اعتیاد –کارشناس پیشگیری از بیماریهای واگیر و کارشناس بهداشت محیط با هدف بررسی چگونگی خدمت رسانی به معتادان متجاهر جنوب شرق تهران از کمپ باز پروری  خاوران بازدید کردند. در این بازدید که ابتدا به صورت نشست و بحث و گفتگو با مدیر و مسئولین کمپ صورت گرفت . تیم حاضر از آشپزخانه –رختشوی خانه –نانوایی- خوابگاه ها –سالن غذا خوری و سالن اجتماعات این مرکز بازدید کردند.و موارد مورد نیاز در زمینه فراهم نمودن استاندارهای لازم  به مدیر  کمپ شهید زیادیان  در قالب راه کار و پیشنهاد ارائه گردید. و در پایان مقرر شد.

 1  .  آموزش راه های انتقال و پیشگیری از بیماریهای واگیر به کلیه مددجویان و کارکنان مرکز فوق انجام گردد. ( لازم به ذکر است فیلم ها و مطالب آموزشی در زمینه ایدز و هپاتیت و سایر بیماریهای واگیر به مسئول مربوطه تحویل داده شد )

2 . رسیدگی به موضوع آبرسانی و نظارت مستمر بر آب شرب مصرفی ( با تانکر تامین می گردد ) جهت پیشگیری از انتقال بیماریهای گوارشی

3 . تامین البسه مورد نیاز جهت پیشگیری از انتقال بیماریهای پوستی و رعایت بهداشت فردی ( در حال حاضر به دلیل کمبود البسه خصوصا لباس زیر ، مشکلات بهداشتی وجود دارد )

4 . تامین لوازم بهداشت فردی خصوصا لوازم تیز و دارای امکان بریدگی جهت پیشگیری از بیماریهای منقله از خون و یا تهیه دستگاهی جهت ضدعفونی کردن وسایل مورد استفاده

5. برگزاری کلاس های آموزشی مهارتهای زندگی –مهارتهای ارتباطی- آموزش های انگیزشی و آموزش خانواده با حضور کارشناس سلامت روان صورت پذیرد.

6.  مقرر گردید.رپید تست هپاتیت c، مقداری داروی پروفیلاکسی  و رپید تست HIVاز طرف مرکز بهداشت شرق  جهت بیماریابی به کارشناس کمپ تحویل و آمار های مربوطه به این مرکز ارائه گردد.